afhankelijk van het tentoonstellingsaanbod
Yvonne Struys
Het werk van Yvonne Struys is aards, het verwijst naar landschappen,mythen en herinneringen. Het werk is ‘groots’ van opzet, heroïsch, maar toch kwetsbaar door de keuze van materialen. Yvonne kiest niet voor niets voor een integrale aanpak van de komende tentoonstelling. Muziek, proza, dans en landschappen zijn disciplines die dicht bij haar staan en dus ook naast haar werk. De tentoonstellingen worden omlijst door activiteiten die het integrale karakter van haar kunst moeten benadrukken. In Bart Art Box in Thesinge is werk te zien dat gebaseerd is op de gedichten van Paul Celan. Galerie Werfkade toont werk dat een mix is van al hetgene ze geproduceerd heeft. In Atelier Yvonne Struys toont Yvonne strijdhemden, kimono’s en kazuifels
Jana Loose over Yvonne Struys Een herinnering geeft iets terug waarvan je in veel gevallen niet eens wist dat je het kwijt was. Bij vergankelijkheid denk je aan iets dat er nog wel is, maar waarvan je weet dat je het gaat kwijtraken omdat het op de een of andere manier zal ophouden te bestaan. Vergankelijkheid heeft een kwetsbare schoonheid, het opglanzen van de geest kan nog even waargenomen worden, voor het voorbij is. Wole Soyinka gaf hieraan de volgende woorden: ‘schoonheid, die maîtresse waarvoor de zintuigen knielen, is verbonden met het kortstondige, en is nooit ver verwijderd van een lichte droefheid.’
De start van het project vindt op zondag 1 september plaats om 15.00 uur in Galerie Werfkade 16 in Hoogezand
Het Programma
I Een tentoonstelling in Galerie Werfkade 16 in Hoogezand van 1 september tot en met 6 oktober, een tentoonstelling in Bart ArtBox en een tentoonstelling in Atelier Yvonne Struys.
Een voorbezichtiging van het werk van Yvonne Struys vindt op 31 augustus plaats in zowel Bart Art Box in Thesinge, in Galerie Werfkade 16 en in Atelier Yvonne Struys. Tijden: van 13.00 tot 17.00 uur. De tentoonstelling in Galerie Werfkade 16 wordt op zondag 1 september om 15.00 uur geopend door mevrouw Jana Loose.
II Een geïntegreerde activiteit van beeldende kunst, literatuur en klank
Op 8 september zal de dichter Piet Gerbrandy om 15.00 uur in Galerie Werfkade 16 de lezing ‘Heroiek & Verstilling’ verzorgen, geïnspireerd op het werk van Yvonne Struys. De middag wordt omlijst met ‘klankkunst’.
III Vertoning video Ademkristal op 15 september in Bart Art Box
In de kunstruimte Bart Art Box hangt werk van Yvonne Struys dat geïnspireerd is op de gedichten van Paul Celan. Glaskunstenares Jelena Popadic heeft glazen objecten gemaakt die dienden voor een verfilmde performance van danser Michael Schumacher op een gletsjer in Zwisterland. De film ‘Ademkristal’ van Ruth Meyer is gebaseerd op het gedicht ‘Weggebeitzt’ van Paul Celan. Om 14.00 uur zal Bart Huysman een inleiding verzorgen over het werk van Yvonne Struys.
IV Het Landschap als inspiratiebron
Het Groninger landschap is een belangrijke inspiratiebron voor Yvonne Struys. Op zondag 22 september is er een rondrit door het Groningse land, beginnend in Hoogezand en eindigend in Thesinge. De rit begint om 14.00 uur in Galerie Werfkade 16. Om 17.00 uur wordt deze activiteit afgesloten.
V Bewegingskunst
Op 29 september om 15.00 uur zal zal een Performance, geïnspireerd op de ‘strijdhemden’ van Yvonne, in Galerie Werfkade 16 plaatsvinden. Betsy Torenbos zal deze performance verzorgen in een ‘weduwenhemd’ van zwarte veren.
VI Yvonne Struys, 50 jaar beeldende kunst
wordt op zondag 6 oktober om 15.00 uur in haar atelier in Nieuwolda afgesloten met een gelegenheidsconcert, uitgevoerd door de cellistes Anne Knappstein en Lucie Stepanova. Jana Loose over Yvonne Struys
‘Herinnering en vergankelijkheid’ is de titel van een van drie gelijktijdige tentoonstellingen over vijftig jaar kunstenaarschap van Yvonne Struys. De woorden in deze titel passen in zekere zin bij al haar werk en toch als je langer kijkt, dekken ze niet de betekenislading van haar kunst. Als je langer kijkt, wordt duidelijk dat in haar werk juist op bijzondere wijze de onvergankelijkheid tot uitdrukking komt.
Een herinnering geeft iets terug waarvan je in veel gevallen niet eens wist dat je het kwijt was. Bij vergankelijkheid denk je aan iets dat er nog wel is, maar waarvan je weet dat je het gaat kwijtraken omdat het op de een of andere manier zal ophouden te bestaan. Vergankelijkheid heeft een kwetsbare schoonheid, het opglanzen van de geest kan nog even waargenomen worden, voor het voorbij is. Wole Soyinka gaf hieraan de volgende woorden: ‘schoonheid, die maîtresse waarvoor de zintuigen knielen, is verbonden met het kortstondige, en is nooit ver verwijderd van een lichte droefheid.’
Waar kwetsbaarheid verwoord wordt, in gedichten, oude sagen, mythes of volksverhalen, wordt de kunstenares Yvonne Struys diep geraakt. Ze verzamelt liederen van het land en laat zich inspireren door muziek en poëzie. Alsof het oude, diep verborgen herinneringen van haarzelf zijn, zo kunnen deze woorden of deze muziek beelden in haar oproepen, die haar verrassen en ontroeren. Tegelijkertijd ziet zij voor zich wat zij nodig heeft aan materiaal om die innerlijke beelden tot vorm te brengen. Om inspiratie en materialen te vinden, kiest zij haar reisdoelen bewust. Wat haar trekt is de leegte, de stilte, het licht, de oude teksten, de grafzerken, de sporen van vroeger, de dwarsigheid ook. En het is de wind, en het water, steeds weer de leegte en de ruigheid van plekken, bijvoorbeeld op de Orkneys of IJsland. Alleen aan het werk, als een kluizenaar, als een monnik.
Haar voorliefde gaat uit naar oude en doorleefde materialen met een geschiedenis van zichzelf. Yvonne Struys ontrukt dit materiaal als het ware aan de vergankelijkheid ontrukt en geeft ze ander leven en nieuwe betekenis. Haar kunstobjecten dragen een verwijzing naar eeuwigheid in zich, naar een voortdurende cyclische terugkeer. Hoezo vergankelijk? Zoals in het Oude Egypte mummies niet slechts geconserveerde lichamen waren, maar bewerkt werden tot een bij het nieuwe eeuwige en onvergankelijke leven passende vorm, zo prepareert Yvonne Struys slangenvellen, zalmhuiden, paardenstaarten, en hertengeweien. Zij verwerkt ze in objecten, installaties en schilderingen waar ze nieuw mythisch leven krijgen ingeblazen en hun vergankelijkheid opgeheven wordt. Hun titels verwijzen naar de strijd om het bestaan, beproevingen en innerlijke conflicten. Maar misschien meer nog naar het streven, het zoeken en het verlangen naar rust en inkeer, naar schoonheid en hoop. Dit komt allemaal samen in het indrukwekkende schilderij van een opgerolde slang met de kop opgericht, met de titel ‘Omwenteling’.
De nieuwe taalvormen die Paul Celan schept en die eigen landschappen oproepen, vervuld van smart en verlangen, inspireren Struys. Haar scheepsmasten met beschilderde zeildoeken krijgen Celan’s woorden mee: ‘Met aardwaarts gezongen masten / varen de hemelwrakken / In hun houtlied / bijt jij je vast met je tanden / Jij bent de liedvaste wimpel’. Daar klinkt aan het eind toch het fiere, onaantastbare, dat in veel van de kunst van Yvonne Struys te ontdekken valt. Net als bij haar werk ‘Aardengelen’, met windselen omwikkelde, geschonden vrouwenbeelden met geweien als vleugels aan hun rug. Staand in turf, zijn ze gebonden aan de aarde maar de kringloop van ieder jaar een nieuw gewei, verraadt de hoop op onvergankelijkheid, hoe dan ook.
Het werk van Struys kenmerkt zich door een meergelaagdheid die niet alleen in het materiaalgebruik zit. De vergankelijkheid die het lichaam kwetsbaar maakt, wordt in de kunstobjecten die Struys betitelt als ‘strijdhemden’, ‘kimono’s’ en ‘kazuifels’ eerder benadrukt dan verhuld. De van zelfgeschept papier vervaardigde gewaden roepen in al hun schoonheid niet een gevoel op van bescherming, maar eerder van leegte, eenzaamheid en verlatenheid. Alleen de herinnering roept je nog zachtjes toe: ‘Dat nooit iets geheel/Verloren gaat/ Van het vuur de as niet/ Van de wereld haar lied / Van de mens zijn gebaar niet,’ zoals Jotie ’t Hooft dichtte.
Van Yvonne Struys niet haar gebaren – niets is geheel verloren - in hoe zij haar kunstenaarschap hanteert en er een tijdloze en onvergankelijke betekenis aan geeft.
Jana Loose
